Мектеп психологінің 2022-2023 оқу жылындағы жылдық есебі

«Райымбек аудандық білім беру бөліміне»

«Қайнар орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен»КММ

 2022-2023 оқу жылында  мектеп психологінің жыл бойы жүргіген психологиялық жұмысының

Есебі

          Жыл басында бекітілген жоспар бойынша жұмыстар істелінуде. Психологиялық қызмет жұмысының жылдық перспективалық жоспары және түрлібағыттар бойынша жоспар жасалды.Оқу-тәрбие процесіне қатысып, оқушылардың, мұғалімдердің іс-әрекеттері бақыланды.

Мектептегі психологиялық қызметтің оқушылар, ата-аналар,   әкімшілік, педагогтармен жүргізілген жұмыстарына жекелей тоқталып кетер болсақ, 1-11 сынып оқушыларына жас ерекшеліктеріне қарай психодиагностикалық, психологиялық кеңес, психопрофилактика, психокоррекция, ағартушылық  жұмыстары қажеттілігіне орай жүргізіліп отырды. Мысалы, бастауыш буындарға танымдық қабілеттеріне, жанұясымен, сыныптастарымен өзара қарым-қатынастарына, мектеп мотивтеріне, пәнге, оқудан тыс қызығушылықтары мен бейімдеріне диагностикалық, дамытушылық жұмыстары жүргізілді. Орта буындарға мектеп мазасыздығын анықтап, сыныптастарымен тұлғааралық қарым-қатынас, сауалнама анкеталар, тәрбиелік бағыттағы топтық шаралар жүргізілді. Жоғарғы буындарға кәсіптік бағыттарын айқындау, тұлғалық коммуникативтік сапаларын дамыту, адамгершілік сапаларын дамыту мақсатында профилактикалық шаралар өтті. 

         Сабақтастық жұмыс жоспары бойынша мектеп алды даярлық тобы мен 1 сынып арасында, бастауыш сынып пен орта буын арасында, 5-10 сыныптар арасында түрлі әдістемелер, сауалнамалар, өткізілді.МАД тобына, 1 сынып,5 сынып, 10 сыныптың сабақтарына қатысып оқушыларды бақылап оқуға деген қызығушылық деңгейлерін  бақыладым. Ал, осы сабақтастық жоспарына сай диогностикалық жұмыстарға тоқтала кететін болсам. 1 сынып оқушыларының мектепке, оқуға дайындық деңгейін анықтау мақсатында «Мектепке дайындық деңгей бағдары Керн-Йирасека» атты  тест өткізілді. Қорытындысы бойынша 1сыныптың мектепке дайындық деңгейі қалыпты екенің көрсетті.

Оқуға деген қызығушылығын анықтау мақсатында 10 сыныпқа «Л.В.Байбородовой, О.В.Окунева. Мектеп мотивациясын диагоностикасы» атты тест өткізілді. Тест қорытындысы бойынша 10 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты.

Оқуға деген қызығушылығын анықтау мақсатында 5 сыныпқа «М.Р.Гинзбург. Оқу мотивациясын зерттеу» атты тест өткізілді. 5 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы қалыпты деңгейде екенің тест нәтижесінен байқалды.

I -өте жоғары деңгей жеке мағыналық ерекшелігі бар, танымдық және ішкі мотиві қалыптасқан жетістікке бағытталған.;
 II – жоғары деңгейдегі оқу мотивациясы;
 III – қалыпты  (орташа) оқу мотивациясы ;
 IV – төмендетілген оқу мотивациясы ;
 V – төмен деңгей жеке ойы, қызығушылығы жоқ оқушы.

5-10 сынып оқушыларының бейімділік деңгейін анықтау мақсатында «Тұлғаның бейімделуін бағалау» сауалнамасы өткізілді. Оқушылар өз ойларын қағаз бетіне түсірді бұл сауалнаманың қорытындысы бойынша қалыпты деңгейді көрсетті.

Оқушылардың бойындағы қобалжу деңгейін  және қобалжудың қай түрі басым екендігін анықтау мақсатында 0,1,5,10 сыныптарға әр жас кезеңдеріне сай бірнеше диагностикалық жұмыстар жүргізілді.

 МАД тобына және 1 «а,б» сыныптарына «Люшер бойынша Үйлер». Қорытындысы бойынша: МАД «а,б» сынып жалпы оқушылар18-0 балл аралығында балл жинады. Жалпы эмоциялық деңгейлері қалыпты. Бала қуанып, ашуланада алады, аландаудын қажетті жоқ, бейімделуі қалыпты.  1 «а,б» сыныпта жалпы оқушылар18-0 балл аралығында балл жинады. Жалпы эмоциялық деңгейлері қалыпты. Бала қуанып, ашуланада алады, аландаудын қажетті жоқ, бейімделуі қалыпты. 1 «б» сыныбында  Құрманхан Айзере.,  Алтынбек . бұл балалар  ПМПК тіркеуінде тұр бұлардың мінездері өзгеріп отырады үнемі.

           5 «а,б» сыныбы және 10 «а,б» сыныптарының қорытындысы бойынша:5 «а,б» сыныбына Филлипс әдістемесі жүргізілген болатын оқушылардың жалпы қобалжу деңгейін анықтау мақсатында төмендегі деңгейлер анықталды.  Жалпы көңіл-күйіне байланысты қобалжу деңгейінің орташа деңгейі анықталды.  10 «а,б» сыныбына «Кондаш бойынша қобалжу деңгейін анықтау» атты  сауалнама өткізілді. Жалпы қобалжу деңгейлері қалыпты деңгейін көрсетті.

  20   балл – төменгі 

1. балл – орташа қобалжу 

  30  балл  – жоғары қобалжу 

Оқушылардың өзін-өзі бағалау деңгейін анықтау мақсатында МАД тобына, 5, 10 сыныптарына «Баспалдақ Т.Б.Марцинковская»; «Өзін-өзі бағалау Казанцеваның әдісі бойынша» атты әдістемелер өткізілді. МАД тобының оқушыларының қорытындысы бойынша барлығының өзін-өзі бағалау деңгейі жоғары екендігі байқалды. 1 «а,б» және  10 «а,б» сыныптары бойыншада қалыпты деңгейді көрсетіп отыр. 

         Оқушылардың бойындағы агрессивтілік деңгейін анықтау мақсатында 1,5,10 сынып оқушыларына «Проективтік әдістеме Кактус» және «Басса Дарки әдістемесі» өткізілді. 1 «а,б» сыныпқа «Проективтік әдістеме Кактус» әдістемесі өткізілді. бұл әдістеме арқылы әр оқушы жайлы көп мәлімет алдым. 10 «а,б» сыныбының оқушыларында еш өзге нәтиже шықпай қалыпты деңгейді көрсетті.

       Депрессивтік жағдайы диагностикалау мақсатында  және невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға сондай-ақ тез тіл табысқыш деңгейін анықтау мақсатында «Зунге, Т.И.Балашов бейімделген әдістемесі»; «СБА әдістемесі» өткізілді.  

«Зунге, Т.И.Балашов бейімделген әдістемесі» бойынша 10 сыныпта депрессиялық жағдайдың жеке жағдайын диагностикалау, депрессияға жақын жағдайды скриннигті-диагностикалауды анықтау барысында оқушыларда депрессия шкаласы төмен көрсеткішті көрсетті.

«СБА әдістемесі» бойынша 10 сынып невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға сондай-ақ тез тіл табысқыш деңгейін анықтау барысында қалыпты деңгейді көрсетті.

Темперамент типіне байланысты мамандықты анықтау мақсатында «Темперамент және мамандық» әдістемесі өткізілді.  10 «а» сыныбында әдістемеге қатысуы керек болды 10 оқушы соның 10 оқушысы қатысты.. Әміржан Меруерт – амбиверт. қалған 9 оқушы - Эмоциялық тұрақтылық. 10 «б» сыныбында әдістемеге қатысуы керек болды 13 оқушы соның 10 оқушысы қатысты.  Меди Раушан мен Абайбек Жаннұр  – амбиверт; қалған 8 оқушы  – эмоциясы тұрақты.

Танымдық процесінің даму деңгейін анықтау мақсатында МАД тобына және 4 сынып оқушыларына өз жас ерекшеліктеріне сай келетін әдістеме өткізілді.«Тест Керна-Йирасек» тесті МАД тобына өткізілді. қорытындысы бойынша қалыпты деңгейді көрсетті. 

 «Э.Ф.Замбацявичение ақыл-ой деңгейін анықтау» әдістемесі 4 сынып оқушыларына өткізілді. қорытындысы бойынша қатысуы тиіс  23 оқушы, қатысқаны  21 оқушы.   Иса Нұркен, Әбдірейім Аңсар   себепті. Тест жалпы 4 субтесттен тұрады.  

1. тест мақсаты: Оқушының білім қорын анықтау

2 тест мақсаты: Топтап саралап бөлу ой ерекшелігін анықтау

3 тест мақсаты: ой қорытындысын жасау деңгейін анықтау

4 тест мақсаты: жалпы ой операциясын анықтау

Жалпы қорытынды бойынша: 80-100 балл- 10 оқушы

                                                     60-79 балл- 10 оқушы

                                                      40-59 балл – 1 оқушы

                                                        20-39 балл – 0

                                                         0-20 балл – 0

Қанағат Ғани, Тоқтасын Жансая, Ерлан Талант, Ерлікқызы Шұғыла, Тұрсынбек Каусар, Нұрсадық Жаннұр,Зейнеғабыл Жігер, Марат Ақерке, Еркетай Жания, Оразбек Диас- ой дамуы деңгейінің жоғары дәрежесін көрсетті. Зікірия Алдиар ,Миятбек Сағдат, Рүстемқызы Раяна, Талғатқызы Шынар ,Төлеген Нұрислам ,Әбдір Аяулым, Байжұма Диана,Барақан Аңсар, Әбділбай Айгерім, Елдос Айқын- орташа деңгейді көрсетті. Асханқызы Ақмарал - орташадан төмен көрсеткінші көрсетті.

4 «а» сынып оқушыларына орта буында кездесетін қиындықты анықтау мақсатында  «5- сыныптан мен не күтем» атты сауалнама өткізілді. сауалнамаға қатысуы керек: 23 оқушы; қатысқаны: 21 оқушы, қалғандары себепті.  Барлығы жақсы көтеріңкі көңіл күймен сабаққа келетіндігі сауалнама қорытындысынан көрінді. Жалпы сыныптың ұнататын пәндеріне оқушылардың таңдағанына тоқталатын болсам: 

                                    информатика-60

                                   Қазақ тілі, әдебиет; көркем еңбек -30 %

                                    математика; музыка; ағылшын-20 %

                                    дене шынықтыру; дүниетану-10%

Ал, жалпы сыныптың ұнатпайтын яғни қиналатын пәндері бұл: 

                                    Орыс тілі, әдебиет-30%

                                    Музыка-40%

                                    Ағылшын; математика; көркем еңбек-20%

                                     дүниетану-10%

4 «а» сынып оқушылары алдағы уақытта 5 сыныпқа көшкен кезде бар зейіндерін сабаққа аудару керектігін сауалнамадан көрсетті. Жалпы сынып орта буынға   көшуге дайын.  Өздері қиналатын пәндері бойынша алдағы уақыт аралығында бар зейінің сабаққа аударамыздеп қорытынды жауаптарын алдым.

         Сабақтастық жұмыс жоспарына сай ағартушылық жұмыстарды атқарылды. Олар: 1,5,10 сыны оқушыларының ата-аналарына жиналыс кезінде әр баланың бейімделу кезінде дұрыс қолдау көрсете білу мақсатында  «Бірінші сынып оқушыларының ата-аналарына психологиялық көмек»  ата-аналар конференциясы өткізілді; «Бейімделу кезіндегі 5-ші сыныптағы қиындықтар», «Оныншы сыныптың жасерекшелігі» атты тақырыптар төңірегінде ата-аналармен кездесулер өткізілді.

         1,5,10 сынып оқушыларына бірнеше тренингтер өткізілді. 1 сынып оқушыларының бейімделуіне қолдау көрсету мақсатында «Кішкентай көңілді балалар» атты тренинг;  5 сынып оқушыларына бейімделу кезінде қолдау көрсету мақсатында «Сенімділік күш береді» атты тренинг; 10 сынып оқушыларына өзіндік мінез құлқын анықтау мақсатында «Мені түсін», оқу процесіндегі материалды есте сақтауды жақсарту мақсатында «Есте сақтаудың белсенді әдістері» атты тақырыпта кеңес берілді.  Мектеп алды даярлық тобының, бастауыш сыныптардың, 10 сыныптын сабақтарына қатысып бақыладым.

         ҰБТ-ға дайындық жоспары бойынша 11- сынып оқушыларына диагностикалық, психокоррекциялық жұмыстар жүргізілді. Диагностикалық жұмыстарды атап өтетін болсам: ҰБТ-ға дайындық деңгейін анықтау мақсатында «ҰБТ-ға дайындыққа өзін-өзі ұйымдастыру» атты тақырыпта сауалнама; оқуға, мектепке деген қызығушылық деңгейін анықтау мақсатында «О.В.Окунева. Мектеп мотивациясы диагностикалау» әдістемесу өткізілді.11 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты.

I -өте жоғары деңгей жеке мағыналық ерекшелігі бар, танымдық және ішкі мотиві қалыптасқан жетістікке бағытталған.;
 II – жоғары деңгейдегі оқу мотивациясы;
 III – қалыпты  (орташа) оқу мотивациясы ;
 IV – төмендетілген оқу мотивациясы ;
 V – төмен деңгей жеке ойы, қызығушылығы жоқ оқушы.

Оқушылардың бойындағы қобалжу деңгейін және қобалжудың қай түру басым екендігін анықтау мақсатында «Кондаш бойынша қобалжу» атты әдістеме өткізілді. 11 «а,б» сынып оқушыларының қобалжу деңгейлері төмен екендігін көрсетті.

Оқушылардың өзін-өзі бағалау деңгейін анықтау мақсатында «Өзін-өзі бағалау Казанцеваның» атты әдістеме өткізілді. 11 «а,б» сынып оқушыларында қалыпты деңгейді көрсетті. Оқушылардың бойындағы агрессивтілік деңгейін анықтау мақсатында «Басса Дарки әдістемесі»  өткізілді қорытындысы бойынша әдістемеге 11 «а,б» сынып оқушыларын қосқан кезде 27 оқушы қатысты 100 %. Оқушылардың агрессивтілік деңгейлері қалыпты дәрежені көрсетті.

Депрессивтік жағдайы диагностикалау мақсатында  және невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға сондай-ақ тез тіл табысқыш деңгейін анықтау мақсатында «Зунге, Т.И.Балашов бейімделген әдістемесі»; «СБА әдістемесі» өткізілді.  

«Зунге, Т.И.Балашов бейімделген әдістемесі» бойынша 11 «а,б» сыныпта депрессиялық жағдайдың жеке жағдайын диагностикалау, депрессияға жақын жағдайды скриннигті-диагностикалауды анықтау барысында оқушыларда депрессия шкаласы төмен көрсеткішті көрсетті.

«СБА әдістемесі» бойынша 11 «а,б» сынып невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға сондай-ақ тез тіл табысқыш деңгейін анықтау барысында қалыпты деңгейді көрсетті.

         Темперамент типіне байланысты мамандықты анықтау, бағыттау мақсатында «Темперамент және мамандық» атты әдістеме өткізілді. қорытындысы бойынша:Сынып түгел қатысты. барлық 27 оқушының . – эмоциясы тұрақты.

         ҰБТ жұмыс жоспарына сай бірнеше ағарту жұмытары өткізілді.11 сынып оқушыларына «Емтиханға қалай дайындалу керек, сабаққа әзірлену орын қалай ұйымдастыру керек, тамақтанудың тиімді жолдары» атты тақырыпта дәріс өткізілді; ҰБТ-ге дайындыққа қолдау көрсету мақсатында «Өзін-өзі тану», «Біз стресске бой бермейміз!» атты тақырыптар төңірегінде тернингтер өткізілді; оқу процесіндегі материалды есте сақтауды жақсарту мақсатында «Еске сақтаудың белсенді әдістері» атты тақырып төңірегінде кеңес берілді. ҰБТ кезінде қобалжу мен стресс деңгейін жою мақсатында «Менің жетістіктерім» атты тақырыпта әңгіме өткізілді; ҰБТ-ке дайындық кезеңін ұйымдастыру есте сақтау, зейін, қабілеттерін арттыру мақсатында «Біздің ұқсастығымыз және ерекшелігіміз» атты тақырыпта тренинг; адамдардың физиологиялық және мінез-құлық ерекшелігі туралы ой бөлісу мақсатында «Біз әртүрліміз, бірақ біргеміз» атты тренинг; оқушылардың бойында сенімділік қалыптастыру мақсатында «Менің өмірлік жолым» атты тренинг; өздерінің мінез –құлқын, көңіл –күйін басқаруға дағдыландыру мақсатында түлектерге жадынама  «Ұлттық бірыңғай тесттіге қалай дайындалу қажет?» атты тақырыпта кездесу; оқушылардың бойында сенімділік қалыптастыру мақсатында сынып оқушыларының мазасыздану деңгейлерін қалыпқа келтіру релаксациясы; «Менің мамандығым менің болашағым» тренинг; ҰБТ-ге барар алдында оқушылар және ата –анаға «Менің сенімім мол» тренинг; ҰБТ және мемлекеттік емтиханнан кейінгі эмоциялық көңіл күйді позитивті жағымды қалыпқа түсіру«Мен және болашақ өмір, мамандық таңдау» кеңес берілді. Ал, енді 11 сынып оқушыларының  ата-аналарына: балаларды қолдау мақсатында «ҰБТ-ге дайындық кезіндегіас мәзірі, күн тәртібі» атты тақырып төңірегінде кеңес берілді; ата-ананың ҰБТ-ға және балаларына қандай деңгейде қолдау көрсету деңгейін анықтау мақстаында «Сіздің ҰБТ-ге қарым-қатынасыныз?» атты тақырып төңірегінде кездесі өткізілді; «Мамандық таңдауда ата-ананың рөлі» атты тақырыпта баяндама оқылды.  Білім деңгейлерін бақылау мақсатында өзара сабақтарға қатысып отырылды.

         ОЖСБ-ға дайындық жоспары бойынша 9- сынып оқушыларына диагностикалық, психокоррекциялық жұмыстар жүргізілді. Диагностикалық жұмыстарды атап өтетін болсам: оқуға, мектепке деген қызығушылық деңгейін анықтау мақсатында «О.В.Окунева. Мектеп мотивациясы диагностикалау» әдістемесу өткізілді.9 «а» сынып оқушыларының оқу мотивациясының төмен көрсеткіш көрсеткен оқушылармен жеке кездесіп сөйлесіп, әңгімелесу жұмыстары жүргізілді.

I -өте жоғары деңгей жеке мағыналық ерекшелігі бар, танымдық және ішкі мотиві қалыптасқан жетістікке бағытталған.;
 II – жоғары деңгейдегі оқу мотивациясы;
 III – қалыпты  (орташа) оқу мотивациясы ;
 IV – төмендетілген оқу мотивациясы ;

V – төмен деңгей жеке ойы, қызығушылығы жоқ оқушы.

Оқушылардың бойындағы қобалжу деңгейін және қобалжудың қай түру басым екендігін анықтау мақсатында «Кондаш бойынша қобалжу» атты әдістеме өткізілді. 9 «а» сынып оқушыларының қобалжу деңгейлері төмен екендігін көрсетті. 

Оқушылардың өзін-өзі бағалау деңгейін анықтау мақсатында «Өзін-өзі бағалау Казанцеваның» атты әдістеме өткізілді. 9 «а» сынып оқушыларында қалыпты деңгейді көрсетті. Оқушылардың бойындағы агрессивтілік деңгейін анықтау мақсатында «Басса Дарки әдістемесі» екі рет өткізіді (қараша, сәуір айларында) қорытындысы бойынша әдістемеге 9 «а» сыныпта жалпы 12 оқушы, қатысқаны 11 оқушы.Оқушылрдың агрессивтілік деңгейлері қалыпты дәрежені көрсетті.

Мамандықты таңдауда бағыт бағдарын анықтау мақсатында «Мен не қалаймын? ДДО Е.А.Климов» атты әдістеме өткізілді. 9 сынып оқушыларының қорытындысы Сыныпта жалпы 18 оқушы, қатысқаны 18 оқушы. Жалы «Адам-табиғат» мамандық түрін –  2 оқушы, «Адам-техника» мамандық түрін- 4 оқушы, «Адам-адам» мамандық түрін- 4 оқушы, «Адам- белгілер жүйесі» мамандық түрін-5 оқушы, «Адам-көркем бейне» мамандық түрін-3 оқушы таңдады. 

Ұжымның ішіндегі қарым-қатынас және лидер мен оқшауланған оқушыларды анықтау мақсатында «Социометрия Дж.Морено» атты әдістеме өткізілді.Әдістемеге қатысуы керек болды 14 оқушы соның 13 оқушысы қатысты.  Бір оқушы себепті. Өте жоғары көрсеткіш – 7 оқушыда байқалды олар: Сұлтан Шұғыла, Марат Ақжүніс,  Бақытнұр Бота, Сағындық Едіге, Иманжан Бекнұр, Мұрат Гүлім, Кенжебай Гүлмира. жоғары көрсеткіш-3 оқушыда байқалды олар:  Кенжебай Элмира,Әкімжан Алмас , Талғат Әли . Орташа көрсеткіш көрсеткен  -2 оқушы олар: Байсерке Әли, Зікірия Мирас , жалпы қорытынды бойынша оқшауланған оқушы байқалмады.

Депрессивтік жағдайы диагностикалау мақсатында  және невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға сондай-ақ тез тіл табысқыш деңгейін анықтау мақсатында «Зунге, Т.И.Балашов бейімделген әдістемесі»; «СБА әдістемесі» өткізілді.  

«Зунге, Т.И.Балашов бейімделген әдістемесі» бойынша 9 «а» сыныпта депрессиялық жағдайдың жеке жағдайын диагностикалау, депрессияға жақын жағдайды скриннигті-диагностикалауды анықтау барысында оқушыларда депрессия шкаласы төмен көрсеткішті көрсетті.

«СБА әдістемесі» бойынша 9 «Б» сынып невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға сондай-ақ тез тіл табысқыш деңгейін анықтау барысында қалыпты деңгейді көрсетті.

         Темперамент типіне байланысты мамандықты анықтау, бағыттау мақсатында «Темперамент және мамандық» атты әдістеме өткізілді. қорытындысы бойынша:Әдістемеге қатысуы керек болды 13 оқушы соның 11 оқушысы қатысты. Екі оқушы себепті.  Барлығы шынайы жауап берді. Тіл табысқыш деңгейі жағынан сыныпта интроверт -5 оқушы олар:Аманжол Айым, Ерғанатқызы Аяулым, Рақап Бота, несіпқазы Ақмарал, Шорман Нұрсезім, Уалихан Ақниет. ал амбиверт – 7 оқушы олар: Жақуда Мерей, Тұрғанбек Анар, Бақытнұрқызы Маржан, Данешұлы Абылай, Жомартұлы Елдос, Жарден Дарын Тұрақтылық деңгейі жағынан сыныптағы тұрақты оқушылар олар:Мергенбай Нұржан, Қарсақбай Береке, Серікбек Бақтияр. Эмоциялық тұрақты оқушылар олар: Даукен Сұлтан, Даукен Бейбарыс Жүректеріне тез жақын қабылдайтындар олар:  Шорман Нұрсезім. 

         ОЖСБ жұмыс жоспарына сай бірнеше ағарту жұмытары өткізілді. 9 сынып оқушыларына өздерін қоғамдық орында ұстау мәдениетін қалыптастыру мақсатында  «Өзін тәрбиелеу өмір талабы» атты тақырып төңірегінде әңгіме өткізілді; «Біз стресске бой бермейміз!» атты тақырыптар төңірегінде тернингтер өткізілді; өздеріне деген сенімділігін арттыру мақсатында «Жетістікке жету өз қолында» атты тақырыпта тренинг өткізілді; оқу процесіндегі материалды есте сақтауды жақсарту мақсатында «Еске сақтаудың белсенді әдістері» атты тақырып төңірегінде кеңес берілді. ОЖСБ кезінде қобалжу мен стресс деңгейін жою мақсатында «Менің жетістіктерім» атты тақырыпта әңгіме өткізілді; қобалжу деңгейін анықтау қорытындысы бойынша топтық кеңес беру мақсатында «Сенімділік күш береді» атты тақырып төңірегінде кеңес беріліп кейін тренинг өткізілді; мамандықтар туралы ақпарат беру мақсатында «Мен мамандық әлеміндемін» атты тақырып төңірегінде дөңгелек үстел ұйымдастырылды; оқушылардың бойында сенімділік қалыптастыру мақсатында «Менің өмірлік жолым» атты тренинг; оқушылардың бойында сенімділік қалыптастыру мақсатында сынып оқушыларының мазасыздану деңгейлерін қалыпқа келтіру релаксациясы; «Менің мамандығым менің болашағым» тренинг; ОЖСБ және мемлекеттік емтиханнан кейінгі эмоциялық көңіл күйді позитивті жағымды қалыпқа түсіру«Мен және болашақ өмір, мамандық таңдау» кеңес берілді. Ал, енді 9 сынып оқушыларының  ата-аналарына: балаларды қолдау мақсатында «ОЖСБ-ға дайындық кезіндегіас мәзірі, күн тәртібі» атты тақырып төңірегінде кеңес берілді; бейіндік бағдар бойынша ата-аналар жиналысына қатысып оқушылардың қаблеттерін, қызығушылықтарын талқылау мақсатында «Мамандық таңдауда ата-ананың рөлі» атты тақырыпта баяндама оқылды. Білім деңгейлерін бақылау мақсатында өзара сабақтарға қатысып отырылды.

         Кәсіби бағлар беру жұмыс жоспары бойынша диагностикалық, түзету-дамыту жұмыстары, ағарту жұмыстары, психологиялық профилактика жұмыстары атқарылды. Әр қайсысына жеке-жеке тоқталатын болсам: диагностикалық жұмыстар:ҰБТ-ға дайындық деңгейін анықтау мақсатында «ҰБТ-ға дайындыққа өзін-өзі ұйымдастыру» атты тақырыпта сауалнама;  оқуға, мектепке деген қызығушылық деңгейін анықтау мақсатында «Н.С.Лусканова бойынша мектеп мотивациясын диагностикалау» әдістемесі 2-4 сынып оқушыларына; «М.Р. Гинзбург және Л.В. Байбородовой бойынша оқу мотивациясын зерттеу» әдістемесі 6-8 сынып оқушыларына; «О.В.Окунева бойынша мектеп мотивациясын диагностикалау» әдістемесі 9-11 сынып оқушыларына өткізілді. жалпы қорытындылары қалыпты деңгейді көрсетті.

         Әдістеменің қорытындысы бойынша 4 «а» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты мектепке жағымды қарайды, оқушыларды сабақтан тыс шаралар да қызықтырады.Мұндай балалар мектепте өздерін жақсы сезінеді, мектепте жиі достарымен, мұғаліммен қарым-қатынас жасау үшін барады.Оқушы болып сезіну ұнайды.

5 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы қалыпты деңгейде екенің тест нәтижесінен байқалды. Пәнге деген қызығушылықтары 

9 «а» сынып оқушыларының оқу мотивациясының төмен көрсеткіш көрсеткен оқушылармен жеке кездесіп сөйлесіп, әңгімелесу жұмыстары жүргізілді.

Тест қорытындысы бойынша 10 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты.

11 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты.

I -өте жоғары деңгей жеке мағыналық ерекшелігі бар, танымдық және ішкі мотиві қалыптасқан жетістікке бағытталған.;
 II – жоғары деңгейдегі оқу мотивациясы;
 III – қалыпты  (орташа) оқу мотивациясы ;
 IV – төмендетілген оқу мотивациясы ;
 V – төмен деңгей жеке ойы, қызығушылығы жоқ оқушы.

         Мамандықты таңдауда бағыт бағдарын анықтау мақсатында «Мен не қалаймын? ДДО Е.А.Климов» атты әдістеме 8-9 сынып оқушыларына өткізілді. 8 сынып оқушыларының қорытынды сыныпта жалпы 20 оқушы, қатысқаны 20 оқушы. Жалы «Адам-табиғат» мамандық түрін – 9оқушы, «Адам-техника» мамандық түрін- 5 оқушы, «Адам- белгілер жүйесі» мамандық түрін-3 оқушы, «Адам-көркем бейне» мамандық түрін-3 оқушы таңдады. 9 сынып оқушыларының қорытындысы Сыныпта жалпы 18 оқушы, қатысқаны 18 оқушы. Жалы «Адам-табиғат» мамандық түрін – 8 оқушы, «Адам-техника» мамандық түрін- 5 оқушы, «Адам-адам» мамандық түрін- 3 оқушы, «Адам- белгілер жүйесі» мамандық түрін-1 оқушы, «Адам-көркем бейне» мамандық түрін- 1оқушы таңдады. 

         Оқушылардың қызығушылығы бойынша мамандық таңдау бағыттарын анықтау мақсатында «Қызығушылық картасы» атты әдістеме 10-11 сынып оқушыларына өткізілді.

         Жоспарға сай түзету-дамыту жұмысы және ағартушылық жұмыстарына тоқтала кететін болсам:11 сынып оқушыларына «Емтиханға қалай дайындалу керек, сабаққа әзірлену орын қалай ұйымдастыру керек, тамақтанудың тиімді жолдары» атты тақырыпта дәріс өткізілді;9 және11 сынып оқушыларының  ата-аналарына: балаларды қолдау мақсатында ««ҰБТ-ге»; «ОЖСБ-ға» дайындық кезіндегіас мәзірі, күн тәртібі» атты тақырып төңірегінде кеңес берілді; бейімделу кезінде қолдау көрсету мақсатында «Сенімділік күш береді» атты тақырып төңірегінде тренинг  өткізілді; ҰБТ-ге дайындыққа қолдау көрсету мақсатында «Өзін-өзі тану», өздеріне деген сенімділігін арттыру мақсатында «Жетістікке жету өз қолында»атты тақырып төңірегінде 9-11 сынып оқушыларына тренинг өткізілді; ҰБТ,ОЖСБ кезінде қобалжу мен стресс деңгейін жою мақсатында «Менің жетістіктерім» атты тақырыпта әңгіме өткізілді; ата-аналарға баланың маңызды алғашқы кәсіби жоспар, таңдау жасау тұсында қалай әсер ету керектігі және бірлесіп жұмыстануға шақыру мақсатында «Негізгі мектеп түлектеріне бағдарлы оқу бағытын таңдауда қалай көмектесуге болады...» атты тақырып төңірегінде 9 сынып оқушыларының ата-аналарына дәріс оқылды; ата-аналардың жауапкершілігін арттыру, психологиялық білімдерін кеңейту мақсатында «Мектепке даярлаудың психологиялық бағыттары» атты тақырып төңірегінде даярлық тобының ата-аналарына дәріс оқылды; мамандықтар туралы ақпарат беру мақсатында «Мен мамандық әлеміндемін» атты тақырып төңірегінде 8,9,11 сынып оқушыларына дөңгелек үстел өткізілді; бейіндік бағдар бойынша ата-аналар жиналысына қатысып оқушылардың қаблеттерін, қызығушылықтарын талқылау мақсатында «Мамандық таңдауда ата-ананың рөлі» атты тақырыпта баяндама оқылды. оқушылардың бойында сенімділік қалыптастыру мақсатында «Менің өмірлік жолым» атты тренинг; өздерінің мінез –құлқын, көңіл –күйін басқаруға дағдыландыру мақсатында түлектерге жадынама  «Ұлттық бірыңғай тесттіге қалай дайындалу қажет?» атты тақырыпта кездесу; оқушылардың бойында сенімділік қалыптастыру мақсатында сынып оқушыларының мазасыздану деңгейлерін қалыпқа келтіру релаксациясы; «Менің мамандығым менің болашағым» тренинг; ҰБТ-ге барар алдында оқушылар және ата –анаға «Менің сенімім мол» тренинг; емтихан алдындағы қобалжуды қалыпқа келтіру мақсатында «Аутотренинг» 9 сыныптарға өткізілді; ҰБТ және мемлекеттік емтиханнан кейінгі эмоциялық көңіл күйді позитивті жағымды қалыпқа түсіру«Мен және болашақ өмір, мамандық таңдау» кеңес берілді.

         Дарынды оқушылармен жұмыс жоспары бойынша жұмыстар атқарылды. Атқарылған жұмыс қорытындысына тоқтала кететін болсам: оқуға, мектепке деген қызығушылық деңгейін анықтау мақсатында «Н.С.Лусканова бойынша мектеп мотивациясын диагностикалау» әдістемесі 2-4 сынып оқушыларына; «М.Р. Гинзбург және Л.В. Байбородовой бойынша оқу мотивациясын зерттеу» әдістемесі 6-8 сынып оқушыларына; «О.В.Окунева бойынша мектеп мотивациясын диагностикалау» әдістемесі 9-11 сынып оқушыларына өткізілді. жалпы қорытындылары қалыпты деңгейді көрсетті.

         Әдістеменің қорытындысы бойынша 4 «а» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты мектепке жағымды қарайды, оқушыларды сабақтан тыс шаралар да қызықтырады.Мұндай балалар мектепте өздерін жақсы сезінеді, мектепте жиі достарымен, мұғаліммен қарым-қатынас жасау үшін барады.Оқушы болып сезіну ұнайды.

5 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы қалыпты деңгейде екенің тест нәтижесінен байқалды.

9 «а» сынып оқушыларының оқу мотивациясының төмен көрсеткіш көрсеткен оқушылармен жеке кездесіп сөйлесіп, әңгімелесу жұмыстары жүргізілді.

Тест қорытындысы бойынша 10 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты.

11 «а,б» сынып оқушыларының оқу мотивациясы бір қалыпты.

I -өте жоғары деңгей жеке мағыналық ерекшелігі бар, танымдық және ішкі мотиві қалыптасқан жетістікке бағытталған.;
 II – жоғары деңгейдегі оқу мотивациясы;
 III – қалыпты  (орташа) оқу мотивациясы ;
 IV – төмендетілген оқу мотивациясы ;
 V – төмен деңгей жеке ойы, қызығушылығы жоқ оқушы.

         Мамандықты таңдауда бағыт бағдарын анықтау мақсатында «Мен не қалаймын? ДДО Е.А.Климов» атты әдістеме 8-9 сынып оқушыларына өткізілді. 8 «А» сынып оқушыларының қорытынды сыныпта жалпы 18 оқушы, қатысқаны 17 оқушы. Жалы «Адам-табиғат» мамандық түрін – 8 оқушы, «Адам-техника» мамандық түрін- 5 оқушы, «Адам- белгілер жүйесі» мамандық түрін-2 оқушы, «Адам-көркем бейне» мамандық түрін-2 оқушы таңдады. 9 «А» сынып оқушыларының қорытындысы Сыныпта жалпы 14 оқушы, қатысқаны 14 оқушы. Жалы «Адам-табиғат» мамандық түрін – 7 оқушы, «Адам-техника» мамандық түрін- 3 оқушы, «Адам-адам» мамандық түрін- 2 оқушы, «Адам- белгілер жүйесі» мамандық түрін-1 оқушы, «Адам-көркем бейне» мамандық түрін-1 оқушы таңдады. 

         Оқушылардың қызығушылығы бойынша мамандық таңдау бағыттарын анықтау мақсатында «Қызығушылық картасы» атты әдістеме 10-11 сынып оқушыларына өткізілді.

Дарындылықты анықтау мақсатында «Оқытушының дарынды балалармен жұмыс жүргізуге бейімділігін анықтауға арналған тесті Савенков бойынша» атты әдістеме өткізілді. 6 «А» сыныпта жалпы 24 оқушы әдістемеге толық қатысты қорытынды бойынша:

Танымдық: 4 оқушы 

Шығармашылық: 3 оқушы 

Академиялық(ғылыми): 4

Көркем-бейнелеу:3

 Музыкалық: 5

Әдеби: 2

Әртіс: 2

Психология: 

Көшбасшы:1

Спорттық: 3

          7 «Б»сыныпта жалпы 19 оқушы әдістемеге толық қатысты. Әдістеменің қорытындысы бойынша:

Танымдық: 3

Шығармашылық:5.

Академиялық(ғылыми):

Көркем-бейнелеу:

Музыкалық: 5

Әдеби: 2

Әртіс: 

Психология: 2

Көшбасшы:

Спорттық: 2

Танымдық процесінің даму деңгейін анықтау мақсатында МАД тобына және 4 сынып оқушыларына өз жас ерекшеліктеріне сай келетін әдістеме өткізілді. «Тест Керна-Йирасек» тесті МАД тобына өткізілді. қорытындысы бойынша қалыпты деңгейді көрсетті. 

«Э.Ф.Замбацявичение ақыл-ой деңгейін анықтау» әдістемесі 4 «Б» сынып оқушыларына өткізілді. қорытындысы бойынша қатысуы тиіс 24 оқушы, қатысқаны 24 оқушы. Тест жалпы 4 субтесттен тұрады.  

1. тест мақсаты: Оқушының білім қорын анықтау

2 тест мақсаты: Топтап саралап бөлу ой ерекшелігін анықтау

3 тест мақсаты: ой қорытындысын жасау деңгейін анықтау

4 тест мақсаты: жалпы ой операциясын анықтау

4 «а» сынып оқушыларына орта буында кездесетін қиындықты анықтау мақсатында  «5- сыныптан мен не күтем» атты сауалнама өткізілді. сауалнамаға қатысуы керек: 24 оқушы; қатысқаны: 24 оқушы,  Барлығы жақсы көтеріңкі көңіл күймен сабаққа келетіндігі сауалнама қорытындысынан көрінді. Жалпы сыныптың ұнататын пәндеріне оқушылардың таңдағанына тоқталатын болсам: информатика-60; Қазақ тілі, әдебиет; технология-30 %  математика; музыка; ағылшын-20 %   дене шынықтыру; дүниетану-10%

Ал, жалпы сыныптың ұнатпайтын яғни қиналатын пәндері бұл: Орыс тілі, әдебиет-30%; Музыка-40%; Ағылшын; математика; технология-20%;  информатика; дүниетану-10%. 4 «а» сынып оқушылары алдағы уақытта 5 сыныпқа көшкен кезде бар зейіндерін сабаққа аудару керектігін сауалнамадан көрсетті. Жалпы сынып орта буынға  көшуге дайын.  Өздері қиналатын пәндері бойынша алдағы уақыт аралығында бар зейінің сабаққа аударамыздеп қорытынды жауаптарын алдым.

         Ата-ана тарапынан психологиялық көмек ұйымдастыру мақсатында «Ата-ана тарапынан психологиялық көмек ұйымдастыру» атты тақырыпта 4,5 сынып оқушыларының ата-аналарына баяндама оқылды; 9,11 сынып оқушыларына «Менің мамандығым менің болашағым» тренингөткізілді.

         Мектепбімізде ПМПК тіркеуінде тұрған балаларда білім алуда. ПМПК тіркеуіндегі тұрған балалармен жұмыс жоспары  құрылып  бекітілді. Жоспарға сай  Қайнар  орта білім беретін мектебінде психолог, әлеуметтік педагог,  дефектолог, логопед  мамандары жұмыс жасауда. Әр маманның өз жоспарына сай жұмыстар атқарылыуда. Соның ішінде психологиялық жұмысқа тоқтала кететін болсам, жалпы ПМПК тіркеуінде тұрған 3 бала. Олардың ішінен 1 «б» сыныбында Құрманхан Айзере , 4 «А» сыныбында Иса Нүркен 2 «Б» Нәсіпқазы Ақжігіт  бұл оқушылар білім стандартын орындай алмай отыр. 31 мамыр пед.кеңестің шешімі бойынша ПМПК қортындысына қайта барып келесі 2023-2024 оқу жылына жеңілдетілген бағдарламамен оқыту ұсынылды. .

Қазіргі таңда әр оқушыларда алдынғы жылмен салыстырғанда біршама өзгерістер байқалды, яғни бірлесе жұмыстанғанның нәтижесін көріп отырмыз. Әр қайсысына тоқталсам: Нәсіпқазы Ақжігіт  қазіргі сәтте жыл мезгілін, ай аттары, апта күндерін, көкөністер, жеміс-жидектерді еркін айта алады. Жыл мезгілдеріне сипаттама бере алады. Фигураларды таниды, түстерді ажырата алады,  үй және дала жануарларын ажырата алады, құстарды таниды. Жеке жұмыстанған кезде ол тыптыныш, ешқандай дөрекі мінез көрсетпейді, берген тапсырманы орындауға тырысады. Жұмыстану барысында бар зейінің қойып тыңдайды. Ол әркез сәлемдесіп жүреді, көмектесуге дайын. Егер жұмыстану барысында шаршаса өзі шаршағанын айтады.  Тез ашуланады. Сурет салғанды соның ішінде машинаның суретін салғанды ұнатады. 

ПМПК тіркеуінде тұрған оқушылардың ата-аналарыменде тығыз байланыста отырамыз. Ата-аналарға да көпетеген шаралар өткізілді. бұл шараларды психолог және әлеуметтік педагог мамандарымен бірге бірлесе өткіздік.Бала тәрбиесінде ата-ананың алатын орнының ерекше  екенін түсіндіру мақсатында «Отбасы-алтын қазына» атты тақырыпта кеңес берілді;бала құқығы туралы толық мағлұмат беру мақсатында «Бала құқығы» атты тақырып төңірегінде дөңгелек үстел өткізілді; ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынасты анықтау. Баланың демалыс уақытын, бос  уақытын тиімді пайдалану әдістерімен бөлісу мақсатында «Демалыс күн мейрам күндерін баламен өткізу» атты тақырыпта дөңгелек үстел, тренинг өткізілді; ата-анаға баланың психологиялық жағдайын түсіндіру, жеке тұлға болып қалыптасуындағы рөлін таныту мақсатында «Ата-ана беделі неге байланысты...» атты тақырыпта баяндама оқылды; ата-аналар тарапынан балаларының қай мамандыққа икемді екенін анықтап, сол мамандыққа деген ынта-ықыласын арттыру, мамандығын сүйе білуге тәрбиелеу мақсатында «Мамандықты дұрыс таңдау» атты тақырып төңірегінде тренинг, баяндама өткізілді;  ата-ана мен балаларды ПМПК қорытынды тексеріне құжаттарын, психологиялық тұрғыда дайындау мақсатында «ПМПК тексерісіне ата-ана мен баланы дайындау» атты тақырыпта кеңес берілді; ата-аналарға психологиялық ағартушылық шаралар өткізу арқылы, тәрбие аясындағы білімін кеңейте отырып, үйлесімді қарым-қатынас жасауға ықпал ету. Ата-аналар мен бетпе –бет кездесе отырып, жас ұрпақ тәрбиесі туралы пікір алысу мақсатында. Қорытынды жиналыс өткізілді.

         Наркобекет жұмысына байланысты мектептен бұйрық бекітіліп, осыған орай жоспары жасалып бекітілді. Мектептін наркологиялық бекеттің паспорты жасалды. Наркобекет жұмысына байланысты мектеп психологы және әлеуметтік педагог екеуміз бірігіп көптеген шаралар, кездесулер, дөңгелек үстелдер өткіздік. Жоспарға сай диогностикалық, психокоррекциялық жұмыстар жүргізілді атап өтетін болсам: «Зиянды әдеттер», «АҚТҚ және ЖҚТҚ бойынша білімдік деңгейі» атты тақырыптарда сауалнама; «Темекі», «Нашақорлық және құқық бұзушылық» атты тақырыпта тренинг және дөңгелек үстел өткізілді; «ВИЧ-ті қалай жұқтыру мүмкін  екені туралы аңыздар мен шындықтар» атты тақырып төңірегінде шағын дәрістер өткізілді. Жалпы жыл бойы  темекі шегу, нашақорлық, алкогольдік ішімдікті пайдалану сияқты тағы басқа зиянды заттардың адам ағзасына тигізетін зиянының орасан зор екендігі түсіндіріліп, оларға түрлі видеолар, қысқаша фильм, суреттерімен таныстырылып зиян екендігі, оны мүлдем пайдалануға болмайтындығын оқушыларымыздың санасына жеткізу мақсатында жұмыстандық. 

         Өмірге позитивті көзқарас жұмыс жоспары бойынша жыл басынан бастап көптеген шаралар кездесулер өткізілді. жоспарға сай диагностикалық, түзету- дамыту жұмысы, психологиялық профилактикалық, ағартушылық кеңес жұмысы секілді көптеген жұмыстар атқарылды.Ең алдымен атқарылған диагностикалық жұмыстарға тоқталатын болсам:

5-10 сынып оқушыларының бейімділік деңгейін анықтау мақсатында «Тұлғаның бейімделуін бағалау» сауалнамасы өткізілді. Оқушылар өз ойларын қағаз бетіне түсірді бұл сауалнаманың қорытындысы бойынша қалыпты деңгейді көрсетті.

         Оқушылардың бойындағы қобалжу деңгейін және қобалжудың қай түрі басым екендігін анықтау «Люшер бойынша үйлер» (0-1 кл); «Сирс бойынша қобалжу» (4 кл); «Филипс бойынша қобалжу» (5-7 кл); «Кондаш бойынша қобалжу» (8-11 кл).

МАД тобына және 1 «а,б» сыныптарына «Люшер бойынша Үйлер». Қорытындысы бойынша: МАД «а,б» сынып жалпы оқушылар18-0 балл аралығында балл жинады. Жалпы эмоциялық деңгейлері қалыпты. Бала қуанып, ашуланада алады, аландаудын қажетті жоқ, бейімделуі қалыпты.  1 «а,б» сыныпта жалпы оқушылар 18-0 балл аралығында балл жинады. Жалпы эмоциялық деңгейлері қалыпты. Бала қуанып, ашуланада алады, аландаудын қажетті жоқ, бейімделуі қалыпты. 1 «б» сыныбында Құрманхан Айзере  бұл балалар  ПМПК тіркеуінде тұр бұлардың мінездері өзгеріп отырады үнемі. 

4 «а» сыныбына Р. Сирс әдістеме жүргізілді. Қорытынды бойынша:

20 баллға дейін  - қобалжу деңгейі төмен ;

20-30 балл – қобалжу деңгейі орташа;

30 баллдан жоғары –қобалжу деңгейі жоғары.

5 «а,б» сыныбына Филлипс әдістемесі жүргізілген болатын оқушылардың жалпы қобалжу деңгейін анықтау мақсатында төмендегі деңгейлер анықталды.  Жалпы көңіл-күйіне байланысты қобалжу деңгейінің орташа деңгейі анықталды.

6 «а,б» сыныбына Филлипс әдістемесі жүргізілген болатын оқушылардың жалпы қобалжу деңгейін анықтау мақсатында төмендегі деңгейлер анықталды.  Жалпы көңіл-күйіне байланысты қобалжу деңгейінің орташа деңгейі анықталды.

7 «а» сыныбына Филлипс әдістемесі жүргізілген болатын оқушылардың жалпы қобалжу деңгейін анықтау мақсатында төмендегі деңгейлер анықталды.  Барлығында қалыпты деңгей көрсетті.  Сыныптағы  Олжас  есімді оқушыда 1,3 деңгейлерден орташа деңгей көрсеті.

 Депрессивтік жағдайы диагностикалау мақсатында  және невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға сондай-ақ тез тіл табысқыш деңгейін анықтау мақсатында «Зунге, Т.И.Балашов бейімделген әдістемесі»; «СБА әдістемесі» өткізілді. Әдістемеге жалпы 11-17 жас аралығындағы жасөспірімдер қатысты яғни 7-9 сынып оқушылары жалпы саны 113  оқушы. «Зунге» сауалнамасы бойынша депрессияға жақын жағдайды скриннигті-диагностикалауды анықтау барысында оқушыларда депрессия шкаласы төмен көрсеткішті көрсетті.  «СБА» сауалнамасы бойынша невротикалық және күйзелістік жағдайларды анықтауға, сондай-ақ тез тіл табысқыштық деңгейін анықтау барысында жалпы оқушылардың нәтижесі бойынша қалыпты деңгейді көрсетті.

Темперамент типіне байланысты мамандықты анықтау, бағыттау мақсатында 9,11 сынып оқушыларына «Темперамент және мамандық» атты әдістеме өткізілді

         2023 жылдың 15 ақпан-15 наурыз аралығында балалар мен жасөспірімдердің бойында өмірлік ұстанымын қалыптастыру бойынша «Өмірді таңда!» атты айлығының іс-шаралар жоспарына сай   Қайнар  орта  білім беретін мектебінде бірнеше шаралар өткізілді.  Аттап өтетін болсам: «Сенім жәшігі» жұмыстарының қадағалануы; «Депрессивтік жағдай Зунге», Т.И.Балашов бейімдеген әдістемесі; «Менің мектептегі ерекше бір күнім» арттерапиялық жаттығуы; «Менің көңіл күйім», «Өмір қымбатсын маған», «Менің өмірлік жолым», «Жетістікке жету өз қолында» атты тренингтер; «Менің өмірім....» атты тақырып төңірегінде эссе;  «Отбасы құндылықтары», «Баладағы невроз және оның алдын алу», «Жасөспірімдердің психологиялық ерекшелігі» атты тақырыптарды ата-анамен педагогтарға тренингтер және кездесулер өткізілді. Бұл  айлықты мектеп болып бірлесе жұмыстанып өткіздік.  

Қайнар орта  мектебінде үнемі сенім жәшігі тексеріліп отырылады. Жоғары атап өткендей ақпан айының 14-15 күні аралығында «Зунге» сауалнамасы өткізілді. Сауалнамаға 8-10 сынып оқушылары қатысты, барлық оқушы 92 саны  Осы сауалнама бойынша депрессиялық жағдайдың жеке жағдайын диагностикалау, депрессияға жақын жағдайды скриннигті-диагностикалауды анықтау барысында оқушыларда депрессия шкаласы төмен көрсеткішті көрсетті.

Ақпан айының  15-16 күні аралығында 7-11 сынып оқушыларына «Менің өмірім...» атты тақырып төңірегінде мектебіміздің қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімдері эссе жазғызды. Қатысқан оқушылардың жалпы саны – 20 оқушы. Әр оқушы өз ойларын қағаз бетіне түсірді.

Ақпан айының 27 күні арттерапия жаттығулары арқылы оқушылардың қол маторикасын дамыту, көңіл-күйлерін анықтау арқылы оқушылардың өмірге деген құштарлығын арттыру. Мектеп мотивациясын жоғарлату мақсатында «Менің мектептегі ерекеше бір күнім» атты тақырыпта арт- терапия.5 сынып оқушыларына өткізілді. Бұл арттерапияға қатысуы тиіс - 40 оқушы, қатысқаны -35 оқушы, себепті-5 оқушы. Шара барысында балалар белсенділік танытып, әр тапсырмаға зейін қойып қызығушылықпен қатысты. Наурыз айынның 02-12 аралығында  метеп психологтарының 10 күндігі өткізілді. Бұл күндері мектебімізде  психологтардың шаралары өтілді. 

Наурыз айында оқушының өз мінезіне басшылық жасай алуын қалыптастыру.  Көңіл-күйін жағымды арнаға түсіруге баулу. Көтеріңкі көңіл-күйдің айналасындағыларға әсерін түсініп,сезінуге  тәрбиелеу мақсатында «Менің көңіл-күйім» атты тренинг 6 «А», «Б», «Ә» сынып оқушыларына өткізілді. Тренингке қатысуы тиіс- 62 оқушы, қатысқаны- 62 оқушы. Тренинг барысында бірнеше құрал-жабдықтар қолданылып, сергіту сәтті, ойындар жүргізілді. Оқушылардың көңіл-күйлері көтеріліп қана қоймай, сонымен қатар айналасындағы адамдарға, достарына  мейірім шуағын шашу, мейірімді болу, әр қашан көтеріңкі көңіл күймен жүрген дұрыс екендігі түсіндірілді және осы ұстанымды қолдады.

Наурыз айының  5 күні   2-10 сынып оқушыларының ата-аналарына «Отбасы құндылықтары» атты тақырып төңірегінде  әр сыныппен жеке –жеке  кездесу өткізілді. 

 Оқушыларға өмір ұғымын түсіндіре отырып, өмірде кездесетін әртүрлі жағдайлар туралы ақпарат берумақсатында. «Менің өмірлік жолым» атты тренинг 8-9 сынып оқушыларына өткізілді. Тренинг барысында бірнеше тренингтер мен ойындар қолданылды. Мәселен: «Аяқталмаған сөйлем», «Гүл бетіндегі менің отбасым», «Ұшақ» тренингтері барысында оқушылар өтте белсенділік танытып отырды.

Өмір туралы дұрыс шынайы көзқарас қарым-қатынас орнату мақсатында. «Өмір қымбатсың маған!» атты тақырыпта 7-8 сынып оқушыларына тренинг өткізілді. Оқушыларды психологиялық тренингтер көмегімен өзіне деген сенімділігін қалыптастыру мақсатында «Жетістікке жету өз қолында» атты тақырыпта 9- 11 сынып оқушыларына тренинг өткізілді. 

  8- 11 сынып оқушыларының ата-аналарына мектеп медбикесі және психолог, сынып жетекшімен бірлесе отырып «Баладағы невроз және оның алдын алу» атты тақырып төңірегінде кездесу өткізілді.

Наурыз айының 11 күні педагогтарға «Жасөспірімдердің психологиялық ерекшелігі» атты тақырып бойынша кездесу өткізілді. Ұстаздарға   жасөспірімдердің психологиялық ерекшеліктерін түсіндіріліп өтілді.

         Өмірге позитивті көзқарас жұмыс жоспары бойынша жыл бойы атқарылған психологиялық профилактикалық жұмыстарға тоқталатын болсам: өздерін қоғамдық орында ұстау мәдениетін қалыптастыру мақсатында «Өзін тәрбиелеу өмір талабы» атты тақырыпта әңгімелесу 8-9 сынып оқушылары арасында. Өзінің ерекшелігін білу, қабылдау мақсатында 7 сынып оқушыларына «Менің ішкі әлемім»; 8 сыныпқа жыныстық тәрбие бойынша шынайы достық пен махаббаты ажырата білу мақсатында «Достық және махаббат»; «Шексіз сүюдің салдары » атты дөңгелек стол өткізілді. 5 сыныпқа бейімделу кезіндегі қолдау көрсету мақсатында «Сенімділік күш береді»; 11 сыныпқа ҰБТ-ге дайындыққа қолдау көрсету мақсатында «Өзін-өзі тану»; 9,11 сынып оқушыларына стремті жеңу мақсатында «Біз стресске бой бермейміз», өздеріне деген сенімділігін арттыру мақсатында «Жетістікке жету өз қолында», ҰБТ,ОЖСБ кезіндегі қобалжу   мен стресс деңгейін жою мақсатында «Менің жетістіктерім», оқушылардың бойында сенімділік қалыптастыру мақсатында «Менің өмірлік жолым»; 10 сынып оқушыларына  «Біздің сыныбымыздың жұлдызды сәті»; 1 сынып оқушыларының бейімделіне қолдау көрсету мақсатында «Кішкентай көңілді балалар»; 10 сынып өзіндік мінез құлқын анықтау мақсатында «Мені түсін» атты түрлі тренингтер өткізілді.

         Өмірге позитивті көзқарас жұмыс жоспары бойынша жыл бойы атқарылған ағартушылық-кеңес жұмысына тоқталатын болсам:  жаңадан келген жас мамандарға бейімделу кезінде қолдау мақсатында «Жас маманның бейімделуі» атты тақырыпта тренинг, сауалнама;  оқушылармен дұрыс қарым-қатынас қалыптастыру мақсатында «Қарым-қатынас»  атты тақырыпта тренинг өткізілді. Сынып жетекшілеріне оқушылардың арасындағы қарым-қатынасты қалыптастыру мақсатында «Буллинг. Жасөспірімдер арасында суицидке итермелейтін әрекеттің алдын алу» атты тақырыпта баяндама оқылды. Ата-ана мен оқушыларға  бала мен ата-ана арасында жағымды көңіл-күй қалыптастыру мақсатында «Менің көңіл күйім» атты тренинг өткізілді.

         Құқықбұзушылық және діни экстремизмнің алдын алу бағыты  бойынша да жұмыстар атқарылды. «Діни экстремизм туралы не білесіз?» сауалнамасы өткізілді. Сауалнамаға 11-14 жас аралығындағы  7-8 сынып оқушылары қатысты, барлық оқушы саны 21. Осы сауалнама бойынша оқушылардың дін жайындағы түсінігін, білімін анықтау барысында оқушыларда дін жайындағы түсінігі аздығы анықталды.

9-11 сынып аралығындағы оқушыларға «Әлеуметтік – демографиялық блок» атты сауалнама өткізілді. 

         Жас ұстаздарға «Әлеуметтік – демографиялық блок» атты сауалнама өткізілді. Жас ұстаздар арасынан 10 мұғалім қатысты  7-9 сынып аралығында құқық бұзушылықтын алдын алу мақсатында «Құқық» атты сауалнама өткізілді. 

         Құқықбұзушылық және діни экстремизмнің алдын алу бағыты  жұмыс жоспары бойынша жыл бойы атқарылған ағартушылық-кеңес жұмысына тоқталатын болсам: «Бала құқығы» атты тақырып төңірегінде  ПМПК тіркеуінде тұрған балалардың ата-аналарымен балаларымен кездесіп дөңгелек үстел өткізілді. «Зорлық – зомбылықсыз балалық шақ» атты тақырыпта ата-аналарына баяндама оқылды. 7 сыныпқа тарих пәнінің мұғалімі Тұрғамбаева Айман бірлесе отырып «Діни экстремизм мен терроризм» атты тақырыпта баяндама оқылып кейін сауалнама өткізілді.

Ата-аналарға арнап құрылған жұмыс жоспары бойынша жыл бойы көптеген жұмыстар атқарылды. 

9,11 сынып оқушыларының ата-аналарына ата-аналар тарапынан балаларды қолдау мақсатында «ҰБТ\ОЖСБ дайындық кезіндегі ас мәзірі, күн тәртібі» атты тақырыпта кеңес берілді. (ПМПК) тіркеуіндегі балалардын ата-аналарына бала тәрбиесінде ата-ананың алатын орынының ерекше екенін түсіндіру мақсатында «Отбасы алтын қазына» атты тақырыпта кеңес берілді. Жалпы ата-аналарға отбасындағы зорлық зомбылықтың алдын алу мақсатында «Зорлық зомбылықсыз балалық шақ»;  «5 сынып оқушысы» атты тақырыпта баяндама оқылды. (ПМПК) тіркеуінде тұрған оқушылардың ата-аналарына  бала құқығы туралы  толық мағлұмат беру мақсатында «Бала құқығы» атты тақырыпта дөңгелек үстел; ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынасты анықтау. Баланың  демалыс уақытын, бос уақытын тиімді пайдалану әдістерімен бөлісу мақсатында «Демалыс күн мейрам күндерін баламен өткізу» атты тақырыпта тренинг;  ата-анаға баланың психологиялық жағдайын түсіндіру, жеке тұлға болып қалыптасуындағы рөлін таныту мақсатында «Ата-ана беделі неге байланысты?» атты тақырыпта баяндама оқылды. 9 сынып оқушыларының ата-аналарына және (ПМПК) тіркеуінде тұрған оқушылардың ата-аналарынада   бейінділік бағдар бойынша ата-аналар жиналысына қатысып оқушылардың қабілеттерін, қызығушылықтарын талқылау мақсатында «Мамандық таңдаудағы ата-ананың рөлі» атты тақырыпта тренинг және баяндама оқылды. Ата-ана оқушыларға бала мен ата-ана арасында жағымды көңіл күй қалыптастыру мақсатында «Менің көңіл күйім» атты тақырыпта тренинг; жыныстық тәрбие туралы ата-аналардың балаларына сауатты түсінік жұмысын көрсетуге көмек көрсету мақсатында «Түрлі жас кезеңіндегі жыныстық психология» атты тақырыпта дәріс оқылды. «1 нуарыз Алғыс айту» күніне арналған көпбалалы отбасы аналарына арнап Батурин жобб мектебінің психологы, әлеуметтік педагогы бірлесе отырып «Әлемнің жарығын силадың сен маған...» атты тақырыпта кездесу өткіздік.

Жалпы ата-аналарға  мектеп әкімшілігімен бірлесе отырып интернет желісі жайлы хабар беріп жиналыс өткізілді.

(ПМПК) тіркеуіндегі балалардын ата-аналарына ата-ана, мектеп, бала қарым –қатынасын қалыптастыру. Анаға деген сүйіспеншілік сезімдерін арттыру, ананы құрметтеу сыйлай білуді үйрету. Оқушының бойындағы өнері мен дарындылығын дамытумақсатында психолог және әлеуметтік педагогпен бірлесе отырып «Аялайық ананы» атты тақырыпта мереклеі шара өткізді

Педагогпен жұмыс бағыты бойынша жыл бойы жұмыстар атқарылды. 

Мектеп ұжымына жаңадан келген ұстаздармен   әңгіме, педагогикалық ұжымдағы психологиялық климатты бағалау мақсатында «Ұжымдағы психологиялық ахуал» атты сауалнама өткізілді. Жалпы 5 ұстаз қатысты. Ұжымдағы жалпы қарым-қатынас педагогтардың өзара психологиялық ахуалы қанағаттанарлық. 

«5»- өте жақсы қанағаттанамын

«4»- жақсы қанағаттанамын

«3»- білмеймін

«2»- орташа қанағаттанамын

«1»- қанағаттанбаймын

Жас және жаңадан келген мамандармен «Жас маманның бейімделуі» атты тақырыпта тренинг өткізілді. Сынып жетекшілермен оқушылардың арасындағы қарым-қатынасты реттеу мақсатында «Буллинг, жасөспірімдер арасында суицидке итермелейтін әрекеттің алдын алу» атты тақырыпта баяндама оқылды. 

         Ата-аналарды бейімделу кезіңіндегі оқушылардың білімді тексеру бақылау қорытындысы мен сыныптың эмоционалдық көңіл-күйімен таныытыру мақсатында пән мұғалімдерінің қатысуымен ата-аналардың жиналысы кезінде «5 сынып оқушысы» атты тақырыпта баяндама оқылды.  Жас мамандардың оқушыларымен дұрыс қарым-қатынас қалыптастыруға қолдау көрсету мақсатында «Қарым-қатынас» атты тақырыпта тренинг өткізілді. Бейімделу жағдайына сараптама  жасау мақсатында «1,5 сынып оқушыларының бейімделу жағдайы» айтылды. кеңес беру мақсатында жас ұстаздарға жадынама таратылды. Педагогтарға сабақтардағы динамикалық үзілістер жаттығулары көрсетілді. 

Кәсіби даму саласындағы өз қажеттіліктерін дамыту бойынша: сабақ беретін негізгі пәндердің мазмұнымен табыс критерийлерін дамыту. Оқушыларды бағалау әдістемесі өте қажет, сыныпты басқару, пәндер бойынша түсінік беру, оқытудағы АКТ дағдыларын, білім беруде ерекше қажеттіліктері бар оқушыларды оқыту, оқушылардың тәртібі және  мінез-құлық, мектепті басқару және әкімдеу, оқушылардан кеңес алу дағдыларын дамыту керектігі байқалады.

Мектепте кері байланыс бойынша өзгерістер жалпы орташа деңгейді көрсетіп отыр.

                       Мектеп директоры:                        Р.Утапова                               

Мектеп психологы:                     Тустикбаева  Ж

                                                    Абилгазиева И